-
Ubrać się jak filistyn
22.05.201622.05.2016Szanowni Państwo,
interesuje mnie etymologia powiedzenia ubrać się jak Filistyn, tzn. ubrać się zbyt lekko, wyletnić się. Wydawałoby się, że wywodzi się ze Starego Testamentu, ale nie udało mi się odszukać odpowiedniego fragmentu. A może się mylę i źródło leży gdzie indziej?
Z wyrazami szacunku
Piotr Michałowski
-
wymóg
8.06.20238.06.2023Szanowni Państwo,
w recenzji jednego z prawniczych tekstów naukowych natrafiłem na krytykę użycia słowa „wymóg”. Recenzent zauważył, że wyrazu tego w wielu słownikach języka polskiego w ogóle nie ma. Zaproponował posługiwanie się synonimami takimi jak: przesłanka, wymaganie, konieczność. Zastanawia mnie, skąd bierze się krytyka użycia tego słowa. Czy chodzi jedynie o styl? A może jest to niepoprawnie utworzony rzeczownik od czasownika „wymagać”?
-
zagadki gramatyczne14.11.200114.11.2001Szanowni Państwo!
Od wielu lat korzystam z różnych słowników języka polskiego PWN, poszukując w nich wiedzy na temat znaczenia, odmiany czy prawidłowego użycia wyrazów. Z reguły taką wiedzę znajduję, za co jestem Redakcji bardzo wdzięczny. Czasem jednak, biorąc udział w różnego rodzaju konkursach, potrzebuję informacji czy dany wyraz jest (bywa) rzeczownikiem, zaimkiem, partykułą czy inną częścią mowy. W większości przypadków daję sobie radę sam, ale są wyjątkowo złośliwe wyrazy, których nie potrafię odpowiednio zaklasyfikować. Niestety, interesujących mnie informacji nie znajduję także w słownikach PWN. A może istnieje publikacja, o której nie wiem?
Właśnie biorę udział w konkursie, w którym tworzywem są słowa. Byłbym bardzo wdzięczny, gdybyście Państwo zechcieli odpowiedzieć na kilka pytań:
1. Czy wyraz re (m.in. trzytomowy Słownik języka polskiego PWN pod redakcją prof. Szymczaka) jest rzeczownikiem?
2. Czy wyraz trza (ten sam słownik) jest czasownikiem? Czy można tu określić czas?
3. Jaką częścią mowy jest słowo zacz (ten sam słownik)?
4. Czy wyraz recte jest przysłówkiem (m.in. Nowy słownik ortograficzny PWN pod redakcją prof. Polańskiego)?
5. Czy w haśle zrzec się (obydwa słowniki) można powiedzieć o słowie zrzec, że jest bezokolicznikiem, czy bezokolicznikiem jest całe wyrażenie?
6. Czy w czasownikach w trybie rozkazującym typu: naznacz, racz, zarycz można określić czas?
7. Jaką częścią mowy jest wyraz razy, używany na określenie mnożenia (jest to wyraz hasłowy Nowego słownika poprawnej polszczyzny pod redakcją prof. Andrzeja Markowskiego)?
Z góry dziękuję za pomoc. Z poważaniem,
Mirosław Sochalski, Bydgoszcz
-
zapisać kredą w kominie1.07.20111.07.2011Witam serdecznie,
proszę o przybliżenie etymologii wyrażenia zapisać coś kredą w kominie.
Pozdrawiam,
Agata Radzikowska -
zdejmij czy zdejm?13.09.200213.09.2002Szanowny Panie Doktorze!
Pozwoli Pan, że na wstępie zacytuję tekst, którego dotyczy mój problem. Jest to instrukcja użycia pewnego gadżetu reklamowego:
„INSTRUKCJA NAKŁADANIA TATUAŻU
1. Zdejm przezroczystą folię
2. Przyłóż mocno tatuaż do suchej, czystej, odtłuszczonej skóry strona z klejem.
3. Zwilż papier wodą, odczekaj pół minuty, usuń papier, tatuaż jest gotowy.
ABY ZMYĆ TATUAŻ, UŻYJ OLIWKI
Pytanie moje jest następujące: czy błędem jest użycie w przytoczonej instrukcji słowa zdejm, czy raczej powinno byc uzyte słowo zdejmij, oraz czy zamiana tych słów może być uważana za błąd ortograficzny? Muszę również dodać, że nie zmienia to charakteru, wartości użytkowych i atrakcyjności ww. gadżetu reklamowego, gdyż instrukcja jest niszczona w czasie aplikacji. Dodam też, że powierzchnia, na której znajduje się instrukcja, jest bardzo mała (4x4 cm)
Z poważaniem
Maciej Wysocki -
absmak26.12.201026.12.2010Moje pytanie dotyczy poprawności utworzenia i w ogóle przydatności słowa absmak. Wydaje mi się, że przedrostek ab- nie ma takiej samej funkcji co przedrostek nie-, więc nie ma sensu tworzyć obok niesmaku synonimiczny mu absmak.
Pozdrawiam
-
banda
6.05.20236.05.2023Dzień dobry,
jakim zapożyczeniem jest leksem banda (fonetycznym, morfologicznym czy kalką), w którym wieku wyraz ten wszedł do języka polskiego i czy jego znaczenie się nie zmieniło?
-
Błąd akcentowy, a nie zapożyczenie
4.04.20224.04.2022Szanowni Państwo,
czy akcentowanie słowa "Ukraina" na trzecią sylabę od końca jest rusycyzmem?
Serdecznie pozdrawiam
Tomasz Chlebowski
-
Bologna 15.04.201615.04.2016Na stronie poświęconej włoskiej piłce, a więc i włoskiej kulturze, jest stosowana odmiana nazwy włoskiego klubu, biorąca się z błędnej wymowy, w Bolognie. Autor odrzucił poprawkę na formę w Bologni mimo argumentacji:
Bologna, Spagna, Brytania, mania – końc. -a wym. |-ja|
w D./C./Ms. końc. -i wym. |-ji|: Bologni, Spagni, Brytanii, manii.
Autor powołał się na „Porady sjp”, proszę więc o wyjaśnienie, że forma w Bolognie bierze się z (błędnego) wymawiania g w nazwie klubu.
-
Bon Jovi i Red Hot Chilli Peppers21.02.201421.02.2014Dzień dobry!
Mam pytanie dotyczące odmiany zagranicznych nazw własnych. Dlaczego np. byłam na koncercie Bon Joviego, ale słucham już Red Hot Chilli Peppers, a nie Red Hot Chilli Peppersów?